Đã bao giờ bạn thắc mắc tại sao có người dường như suy nghĩ hoàn toàn khác biệt so với bạn hay bạn đã thấy đồng nghiệp giải quyết vấn đề trong nhóm hay lời phàn nàn của khách hàng rất thành công và bạn tò mò làm sao họ làm tốt như vậy? Có lẽ bạn muốn hiểu tại sao ai đó lại có phản ứng cụ thể nào đó với những gì bạn nói hoặc làm? Tôi chắc rằng sẽ rất có ích cho bạn nếu bạn hiểu một cách sâu sắc hơn thứ gì là quan trọng với họ, thứ gì thúc đẩy họ và cách họ hành động trong cuộc sống. Phương pháp NLP là phương pháp tối ưu giúp bạn hiểu cấu trúc của việc trải nghiệm chủ quan hay nói cách khác nó liên quan đến chức năng và nền tảng cơ bản của hệ thống thân thể tâm thần giúp chúng ta suy nghĩ, cảm nhận, trải nghiệm cũng như tưởng tượng về thế giới xung quanh mình.

Cuốn sách Ứng dụng NLP vào công việc của Richard Youell mang đến một cái nhìn chi tiết hơn vào phương pháp NLP và hướng dẫn cụ thể cách áp dụng NLP vào công việc và cuộc sống hàng ngày. Lập trình ngôn ngữ tư duy (NLP) là một trong những công cụ giao tiếp mạnh mẽ nhất. Nó giúp bạn hiểu điều gì kích thích người khác, tạo sức ảnh hưởng, thuyết phục mọi người và hiểu rõ điều gì thực sự xảy ra khi chúng ta giao tiếp.

1.     NLP là gì?

Lập trình Ngôn ngữ Tư duy viết tắt là NLP (Neuro Linguistic Programming) là một nghiên cứu về cấu trúc của trải nghiệm chủ quan. Nó quan tâm tới các chức năng, nền tảng cơ bản của hệ thống thân – tâm giúp chúng ta suy nghĩ, cảm nhận, trải nghiệm và tưởng tượng về thế giới xung quanh mình. NLP là mô hình được hợp tác phát triển giai đoạn đầu bởi một nhà khoa học máy tính nghiên cứu về tâm lý học Richard Bandler và John Grinder, một phó giáo sư về ngôn ngữ học tại Đại học California trong những năm đầu thập niên 1970. Phương pháp NLP không chú trọng vào câu hỏi “tại sao” một số cách ứng xử lại có hiệu quả, mà chỉ muốn biết “làm thế nào” để ứng xử có hiệu quả. Khi Bandler và Grinder phát triển, họ đặc biệt quan tâm đến khả năng giao tiếp và ảnh hưởng.

2.     NLP hoạt động thế nào?

Con người là sinh vật của thói quen. Chúng ta thường nỗ lực học một kỹ năng mới và rồi với sự luyện tập, kỹ năng này trở thành một phần và được thực hiện một cách vô thức. Tương tự với việc từ bỏ một thói quen không cần thiết cũng cần có ý thức, luyện tập cùng nỗ lực. Vậy, chúng ta học như thế nào? Chúng ta luôn bắt đầu trong trạng thái không biết những gì mình không biết hay còn gọi là “không thành thạo một cách vô thức”. Khi chúng ta không biết một điều gì đó, có thể ta cho rằng chúng không cần thiết nên không muốn làm nó, chúng ta thậm chí sẽ không xem xét đến làm việc đó hay cách nó hoạt động. Tuy nhiên, khi ta bắt đầu tìm hiểu một thứ gì đó, ví dụ như tập chạy xe, trong những ngày đầu ta sẽ tìm hiểu cách để giữ thăng bằng, còi hay cách nhấn ga thế nào. Khi đó, ta đang chuyển dần sang giai đoạn “không thành thạo một cách có ý thức”. Cứ như vậy bạn học thêm được cách xử lý tình huống khi tham gia giao thông, cách nhìn gương chiếu hậu hay kim xăng của xe, dần dần bạn cũng có ý thức về sự thành thạo của mình. Lúc này, bạn đang ở giai đoạn “thành thạo có ý thức”. Nhiều năm sau, sau khi lái xe hàng cây số, bạn đã trở thành người thành thạo một cách vô thức rồi và đó chính là một chu trình học tập của con người. Nếu bạn bắt đầu học một kỹ năng nào khác, bạn đang lặp lại chu trình học tập:

Chưa thành thạo một cách vô thức     -->     Chưa thành thạo một cách có ý thức     -->     Thành thạo một cách có ý thức     -->     Thành thạo một các vô thức

Cách duy nhất để chúng ta lấy được thông tin vào nhận thức, hiểu biết và trí nhớ của mình chính là nhờ năm giác quan: thị giác, thính giác, khứu giác, vị giác, và xúc giác. Việc nhận thức rõ hơn về thông tin cảm giác thô này và những ưu tiên của chúng ta cho những gì mình nhận thấy là bước quan trọng đầu tiên trong bất kỳ quá trình học nào. Hai chế độ thúc đẩy chúng ta gồm: Suy nghĩ “tránh xa” được điều khiển bởi nỗi sợ hãi và suy nghĩ “tiến tới” tận dụng trí tưởng tượng của bản thân, thường kéo dài hơn và bớt áp lực hơn thay vì suy nghĩ “tránh xa”. NLP đánh giá cao suy nghĩ “tiến tới”, bởi nó giúp ta nghĩ nhiều hơn về kết quả mà ta mong muốn thay vì những điều ta không muốn xảy ra.

Chúng ta luôn có những ưu tiên khác nhau trong việc xử lý thông tin nhận được từ các giác quan. Việc nhận thức về sự ưu tiên sẽ giúp ta thấu hiểu bản thân cũng như nhận ra được sự ưu tiên của người khác, điều này có thể giúp sự giao tiếp và thấu hiểu hiệu quả. Mô hình lập trình ngôn ngữ tư duy thừa nhận có những cầu nối giữa sinh lý học, trạng thái (điều bạn đang suy nghĩ, cảm nhận cùng thái độ của bạn) và hành vi của bạn. Mô hình này còn miêu tả việc chúng ta lọc thông tin cảm giác xuống một lượng thông tin nhất định, chúng ta có thể hiểu một cách tự nhiên và thường là trong vô thức. Các bộ lọc gồm: Các ưu tiên của ta đối với hệ thống tái hiện, khuôn mẫu tư duy, niềm tin và giá trị bản thân, kinh nghiệm học thức cùng cơ thể và trạng thái. Tất cả bộ lọc này đều hoạt động dựa trên các dữ liệu từ giác quan bằng cách xóa bỏ, điều chỉnh và khái quát hóa. Từ kết quả của bộ lọc cho ra việc chúng ta xây dựng nên bản đồ thế giới độc đáo cho riêng mình. 


3.     Ứng dụng NLP trong quản lý bản thân và quản lý người khác.

3.1.          Quản lý bản thân

Aristotle từng nói: “Hiểu biết chính bạn là sự khởi đầu của mọi sự hiểu biết”. Nhìn chung, việc có thể quản lý bản thân cho bạn sự tự tin và uy tín khi quản lý người khác. Có nhận thức về bản thân là một điều kiện tiên quyết để có thể phát triển bản thân tốt hơn. Nếu bạn không biết bắt đầu từ nơi đầu làm sao bạn biết được khi nào bạn tới nơi? Nhận ra mục tiêu cùng ước mơ của mình để lập một kế hoạch chi tiết thay vì những khát vọng mơ hồ có thể tạo sự khác biệt rõ ràng đến những cơ hội tiến tới mục tiêu của chúng ta. Các kỹ thuật và phương pháp NLP có thể giải quyết những vấn đề chúng ta đang tìm kiếm.

Con người đôi khi đưa ra các quyết định dựa trên niềm tin của bản thân, và thường trong trạng thái không có ý thức. chúng ta biết rằng niềm tin là một loạt các quy tắc chúng ta sử dụng để khái quát hóa các mối quan hệ và ý nghĩa. Thay vì phân ra niềm tin nào đúng niềm tin nào là sai thì trong NLP chúng ta nhận ra rất nhiều niềm tin chúng ta nắm giữ thường dựa trên hoạc ảnh hưởng đến nhận thức của ta. Nói một cách khác, niềm tin có ảnh hưởng đến nhận thức, phát triển khả năng nắm bắt những giả định hướng tới trong những hoàn cảnh nhất định là việc rất hữu ích. NLP cung cấp một danh sách các giả định cực hữu dụng là những niềm tin được nắm bắt và mô phỏng từ những người có kỹ năng giao tiếp xuất sắc. Từ đó nó có thể giúp ích trong những hoàn cảnh nhất định.

3.2.          Quản lý người khác

Sau khi đã phát triển các công cụ và kỹ thuật giúp hiểu bản thân tốt hơn, lúc này, bạn có thể cân nhắc việc làm sao để mở rộng hiệu quả của nó để giúp bạn quản lý và tác động người khác, giúp họ đạt mục tiêu của họ, của bạn và của công ty.

Để làm việc trong một tập thể là điều không hề dễ dàng với bất kỳ ai. Đôi khi bạn có thể tạo nên mối quan hệ tốt một cách tự nhiên nhưng cũng có khi có những người khiến bạn không thoải mái khi làm cùng. Điều này cho thấy bạn có nhiều điểm chung với những người dễ quen và ít hơn so với những người khó quen. Vậy thì, làm sao để gắn kết được với họ? Sự gắn kết là quá trình tự nhiên và thường hoàn toàn vô thức. Có được nhận thức về quá trình này là điều hữu ích và cần thiết. Để có thể gắn kết hiệu quả hơn, bạn cần chủ động tạo sự tương đồng và cầm nhịp trạng thái, ngôn ngữ cơ thể, suy nghĩ và cảm xúc của họ. Chúng ta không chỉ lọc ra thông tin nhận được để xây dụng bản đồ cho riêng mình mà còn phải cân nhắc những thông tin ấy theo một bố cục tham chiếu nhất định. Theo NLP, các bố cục tham chiếu gồm có nhận thức của bạn, nhận thức của người khác, và nhận thức của người quan sát khách quan. Khi luyện tập và phát triển khả năng chuyển đổi nhanh chóng, mượt mà giữa những nhận thức khác nhau, có thể giúp sự tương tác của bạn với người khác hiệu quả hơn.


4.     Sức mạnh của ngôn từ

Một câu nói rất hay của Nelson Mandela đó là: Nếu bạn nói với một người bằng thứ ngôn ngữ anh ấy hiểu, bạn đang nói chuyện với tâm trí của anh ấy; nếu bạn nói chuyện với một người bằng thứ ngôn ngữ của anh ấy, bạn đang nói chuyện với trái tim người ấy.

Trong đời sống giao tiếp hàng ngày hay trong công việc, chúng ta đều muốn truyền tải thông điệp hiệu quả nhất có thể. Khả năng tác động và thuyết phục người khác rất hữu ích dù bạn quản lý, bán hàng cho họ hay được quản lý. Việc chúng ta giao tiếp tốt đến đâu sẽ quyết định thành công của chúng ta. Việc xây dựng sự gắn kết với ai đó, cố gắng tìm hiểu về bản đồ thế giới của họ là một cách tuyệt vời giúp họ và bạn phân tích những suy nghĩ và cảm nhận hành động của họ.

Sử dụng ngôn ngữ cụ thể hóa giác quan, giàu yếu tố thị giác, thính giác và xúc giác là một cách giúp cho giao tiếp của bạn dễ hiểu hơn và không gây mơ hồ cho người khác; theo cách thúc đẩy và thu hút thay vì sử dụng ngôn ngữ trừu tượng, khái quát hóa hoặc “học thuật”. Việc phát triển nhận thức về ngôn ngữ cơ thể của người khác và của chính bạn là bước đầu tiên để tận dụng kên giao tiếp hiệu quả này.

Lời kết

Quá trình thấu hiểu bản thân luôn luôn là quá trình gian nan và không hề dễ dàng. Vì thế, NLP là một mô hình có thể hỗ trợ cho bạn việc đó, hơn nữa, còn giúp bạn thấy hiểu khách hàng hay nhân viên của bạn. Với những lập luận chặt chẽ cùng những ví dụ minh họa dễ hiểu, cuốn sách Ứng dụng NLP trong công việc sẽ giúp bạn hiểu hơn về NLP là gì, nó hoạt động thế nào và làm sao để ứng dụng nó vào các mối quan hệ thực tiễn. Hy vọng rằng mô hình Lập trình Ngôn ngữ Tư duy sẽ giúp bạn quản lý công việc dễ dàng hơn và hiệu quả hơn, từ đó giúp bạn bớt đi những lắng lo trong cuộc sống. 

Tác giả: Alice

Hình ảnh: Alice

_______________________

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: Bookademy

Bạn đam mê viết lách, yêu thích đọc sách và muốn lan tỏa văn hóa đọc tới cộng đồng của YBOX.VN? Đăng ký để trở thành CTV Bookademy tại link: http://bit.ly/bookademy_ctv

(*) Bản quyền bài viết thuộc về Bookademy - Ybox. Khi chia sẻ hoặc đăng tải lại, vui lòng trích dẫn nguồn đầy đủ “Tên tác giả - Bookademy”. Các bài viết trích nguồn không đầy đủ cú pháp đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ.

Xem thêm

Một trong những giáo sư nổi tiếng được trao giải Nobel về những công trình nghiên cứu của mình – Gerald Edelman, đã trải qua hơn 30 năm để tìm hiểu cách hoạt động của bộ não con người. Ông đã chứng minh được hơn 10 tỉ tế bào thần kinh của mỗi con người đã sắp xếp thành từng nhóm và hình thành nên những biểu đồ phản ánh lại trải nghiệm của chúng ta. Chúng cho phép con người ý thức được về thế giới xung quanh, đây chính là sự khác biệt của loài người so với những loài động vật còn lại. Sự liên kết giữa các tế bào não càng hoạt động nhiều thì càng phát triển theo tỉ lệ thuận, còn những tế bào còn lại sẽ chết dần. NLP sinh ra để nghiên cứu chi tiết về cách mỗi cá nhân hành xử theo thói quen của họ. Với Neuro – Linguistic – Programming chúng ta có thể nắm bắt được những khuôn mẫu nào đang thực hiện những nhu cầu của bản thân sau đó thêm vào dó những khuôn mẫu mới để đạt hiệu quả cao hơn cho bất kì trường hợp nào mà trước kia ta đã xử lý chưa tốt. Một trong những điều đặc biệt của NLP đó chính là: Ta có thể học được cách thức làm việc của một người và lặp lại nó, đó chính là nguyên lý mô phỏng của NLP (Principle of Modelling) – Một trong những phương pháp kinh điển tiếp cận cho việc phát hiện và bắt chước những kĩ năng của các nhân tài kiệt xuất trên thế giới. Để nhấn mạnh một điều rằng “Biết mình biết ta, trăm trận trăm thắng”. Khi hiểu bản thân mình, chúng ta có thể lựa chọn người mà ta sẽ trở thành trong tương lai.

Quá trình ứng dụng kỹ thuật NLP vào thực tế gồm một số giai đoạn chính bao gồm thiết lập mối quan hệ, thu thập thông tin về trạng thái tinh thần và mục tiêu mong muốn của thân chủ, sử dụng các công cụ và kỹ thuật cụ thể để can thiệp và đề xuất thay đổi. Đầu tiên là hành động thiết lập và duy trì mối quan hệ giữa người hành nghề và thân chủ đạt được thông qua việc tạo nhịp và dẫn dắt bằng lời nói và hành vi phi ngôn ngữ. Khi mối quan hệ được thiết lập, người hành nghề có thể thu thập thông tin (chẳng hạn, sử dụng câu hỏi) về trạng thái hiện tại của thân chủ cũng như giúp thân chủ xác định trạng thái hoặc mục tiêu mong muốn của họ. Người hành nghề phải chú ý đến các phản ứng bằng ngôn ngữ và phi ngôn ngữ khi thân chủ xác định trạng thái hiện tại và trạng thái mong muốn và bất kỳ “tài nguyên” nào có thể được yêu cầu để thu hẹp khoảng cách. Thân chủ thường được khuyến khích xem xét hậu quả của kết quả mong muốn và cách chúng có thể ảnh hưởng đến cuộc sống và mối quan hệ cá nhân hoặc nghề nghiệp của họ. Tiếp đến, người hành nghề sẽ hỗ trợ thân chủ đạt được kết quả mong muốn bằng cách sử dụng các công cụ và kỹ thuật NLP nhất định để thay đổi các biểu hiện và phản ứng đối với các kích thích trên thế giới. Cuối cùng, giúp thân chủ thay đổi “nhịp độ trong tương lai” bằng cách giúp họ luyện tập tinh thần và tích hợp những thay đổi vào cuộc sống.

Vào đầu những năm 1970, trong khi Tom Peters đang nghiên cứu môn sở trường học trong nhiều tổ chức và tìm kiếm những chiến lược thành công, thì John Grinder (nhà ngôn ngữ học) và Richard Bandler (nhà toán học) lại cố gắng tìm kiếm những công cụ xuất sắc trong việc phát triển tiềm năng bản thân. Và họ tạo ra phương pháp NLP chứa đựng 3 thành tố có ảnh hưởng vô cùng lớn đến quá trình hình thành kinh nghiệm cá nhân của mỗi người. Những người sáng lập NLP cho biết, con người hiếm khi phản ứng trực tiếp với thế giới xung quanh. Ban đầu, họ dùng những gì thu nhận được từ thế giới bên ngoài trong quá trình sống để “lập trình” cho bộ não của mình.Tức là bộ não sẽ tạo nên những mô thức hành vi và phản ứng trong các hoàn cảnh khác nhau của cuộc sống. Rồi họ hành động và phản ứng theo các lộ trình đã được cài đặt sẵn đó. Chẳng hạn, một số người luôn luôn hét lên khi nhìn thấy gián, một số người khác ngay lập tức dơ chân lên giẫm, một số người khác lại mặc kệ,…Từ quan điểm này, họ tạo ra NLP – phương pháp của họ có thể mô hình hoá các hoạt động phức tạp của con người và cho người khác học hỏi.

Có bao giờ bạn tự hỏi tại sao bạn thấy ai đó khó tính hay tại sao có người dường như suy nghĩ hoàn toàn khác biệt so với bạn? Có bao giờ bạn bị lôi kéo vào một vấn đề của mọi người tại nơi làm việc và tự hỏi tại sao bạn thấy một số người có vẻ hung hăng hay thách thức trong khi một số người khác thụ động hoặc dễ chịu? Có thể bạn đã thấy một người đồng nghiệp giải quyết vấn đề trong nhóm hay lời phàn nàn của khách hàng rất thành công và bạn tò mò làm sao họ làm tốt như vậy? Có lẽ bạn đã tự hỏi làm sao để bản thân có thể giải quyết một cuộc họp tốt hơn hay bạn có thể muốn hiểu tại sao ai đó lại có phản ứng một cách cụ thể nào đó với những gì bạn nói hoặc làm. Như vậy, sẽ có ích cho bạn nếu bạn hiểu một cách sâu sắc hơn thứ gì quan trọng với họ, thứ gì thúc đẩy họ và cách họ hoạt động trong cuộc sống. Chúng ta là những cá thể độc nhất có những trải nghiệm độc nhất trong cuộc sống và làm những trải nghiệm ấy trở nên ý nghĩa theo cách đặc biệt của riêng mình. Nó hình thành nên những phản ứng và cách chúng ta hoạt động trong thế giới này. “Ứng dụng NLP trong công việc” giới thiệu về các mô hình NLP, công cụ, kỹ năng và hành vi bạn cần, và dạy bạn cách tận dụng những kiến thức này để cải thiện năng suất làm việc của bạn. Bạn sẽ khám phá ra cách quản lý bản thân và người khác, cách dùng ngôn ngữ để có được điều mình muốn, tư duy hướng về kết quả, cách xây dựng sự gắn kết và cách thúc đẩy người khác.