“Số đỏ” không chỉ đơn thuần là một tác phẩm văn học châm biếm, mà còn là một “tư liệu xã hội học” phản ánh chân thực xã hội Việt Nam trong bối cảnh giao thời Đông – Tây. Sự du nhập của văn hóa mới tạo ra nhiều biến đổi, nhưng sự tiếp nhận lệch lạc khiến xã hội rơi vào trạng thái hỗn tạp.

Điểm đặc sắc nằm ở cách tác giả phân tích các hiện tượng xã hội thông qua tiếng cười. Các phong trào thể thao, giải phóng phụ nữ, vệ sinh hợp lý… vốn bắt nguồn từ tinh thần hiện đại nhưng được áp dụng một cách hời hợt, bị biến dạng thành phương tiện để khoe mẽ hoặc trục lợi. Từ đó, tác phẩm nêu bật khoảng cách giữa “văn minh thật” và “văn minh giả”.

Những thay đổi xã hội nhanh chóng khiến con người dễ mất phương hướng. Tầng lớp tư sản thị dân không có nền tảng tri thức vững chắc nhưng lại muốn khẳng định đẳng cấp bằng các biểu tượng văn minh vay mượn. Họ tiếp nhận cái mới theo cách lệch lạc, biến sự tiến bộ thành trò cười.

Chính trong môi trường ấy, Xuân Tóc Đỏ – dù đại diện cho sự vô học – lại trở thành hình mẫu của thời đại. Sự thăng tiến của hắn là kết quả tất yếu khi xã hội đánh giá sai giá trị. Đó không chỉ là sự mỉa mai cá nhân mà còn là sự phê phán hệ thống.

Tác phẩm vì vậy đặt ra nhiều câu hỏi mang tính thời sự: Xã hội hiện đại có đang đánh giá con người dựa trên bề ngoài? Những xu hướng “hiện đại” có thật sự được hiểu rõ hay chỉ là cách để khoe mẽ? Cách tiếp nhận văn hóa mới có đang khiến con người quên đi giá trị bản sắc?

Dù đã ra đời gần một thế kỷ, tác phẩm vẫn phản chiếu nhiều hiện tượng quen thuộc trong đời sống hiện đại: sính ngoại, chạy theo hình thức, chạy theo trào lưu, đánh mất sự chân thật. Tính xuyên thời gian giúp “Số đỏ” trở thành tác phẩm không bao giờ cũ.

Nhà Giả Kim là cuốn sách giống như một lời thì thầm: ước mơ sẽ không bao giờ tự biến mất, chỉ là ta có đủ can đảm bước đến hay không. Hành trình của Santiago bắt đầu từ một giấc mơ nhỏ nhoi, nhưng lại mở ra cả một thế giới nơi mỗi dấu hiệu đều là lời nhắc của Vũ trụ: hãy tin vào điều trái tim muốn nói.

Giữa sa mạc mênh mông, cậu học cách lắng nghe gió, lắng nghe sự im lặng và lắng nghe chính bản thân mình. Và rồi cậu nhận ra một sự thật giản dị mà sâu sắc: kho báu không nằm ở nơi đâu xa xôi, kho báu nằm trong chính trái tim người dám lên đường,dám bắt đầu một hành trình mới.

Giọng văn của Coelho nhẹ tựa như hơi thở nhưng từng câu từng chữ đều gợi lên một lớp ý nghĩa đặc sắc khiến ta phải dừng lại chiêm nghiệm. Cuốn sách khiến cho ta quyết tâm tạm dừng việc chạy trốn nỗi sợ, đối diện với ước mơ,hoài bão mà ta từng bỏ quên. Khi gấp trang sách ấy lại, ta hiểu rằng hành trình vĩ đại nhất không nhất thiết phải băng qua sa mạc, mà là quay về và gặp chính phiên bản mạnh mẽ nhất của bản thân mình để dám đi,dám làm,dám khát khao - và tự viết nên hành trình của chính mình thay vì sống hộ ước mơ của người khác. 

Cuốn sách đã mở ra một khoảng trời bao la khiến tâm trí ta sáng lên như đốm lửa trong đêm tối, tuy nhỏ nhưng nó đủ sức để soi lại chính bản thân mình.

                            Mỗi trang sách là một ô cửa sổ 

                                 Cho ta nhìn ra cuộc đời.                      

                                                                                     ( Rasul Gamzatov )

Tác phẩm kết thúc bằng cảnh tượng Elio đứng trước lò sưởi, nhìn ngọn lửa và nhớ lại mùa hè cùng Oliver. Không có kịch tính, không có nước mắt, chỉ có sự lặng yên đến nghẹn lại. Đây là đoạn kết khiến nhiều người đọc phải nín thở, bởi nó chân thật đến đau lòng.

Thời gian đã trôi qua, cuộc đời mỗi người đã rẽ sang hướng mới, nhưng ký ức về tình yêu ấy vẫn sống trong Elio như điều thiêng liêng. Cậu không hối tiếc, không phủ nhận, cũng không thần thánh hóa. Cậu chỉ nhìn lại và mỉm cười buồn – một nụ cười cho những gì đã không còn, nhưng cũng không thể mất.

Ngọn lửa trong lò sưởi là hình ảnh của những cảm xúc chưa tắt. Dù chỉ còn lại tro tàn, nhưng hơi ấm thì vẫn còn đó. Tình yêu đầu đời cũng vậy: qua rồi nhưng không bao giờ biến mất.

Call Me By Your Name nhắc ta rằng không phải mối tình nào cũng cần "happy ending" để trở nên đẹp. Có những thứ đẹp chính vì nó chỉ tồn tại trong một khoảng thời gian hữu hạn. Và chính sự hữu hạn ấy khiến ta trân trọng hơn, nhớ lâu hơn, sâu hơn.

Elio không phải là nạn nhân của một tình yêu không trọn vẹn. Cậu là người đã sống trọn trong từng khoảnh khắc của nó. Và điều đó đủ để khiến mùa hè năm ấy trở thành ký ức vĩnh viễn.

Bài review này thực sự là một thử thách với tôi. Tôi không chắc nên đánh giá từ góc nhìn nào để có thể giúp được các độc giả khác, bởi đây là một cuốn sách thiếu nhi (khác với YA – Young Adult – vốn được đánh giá dựa trên giá trị riêng của nó). Sau một lúc “nên làm gì đây,” tôi can đảm quyết định cứ thử thôi, nghĩ rằng đã có quá nhiều review xuất sắc về cuốn sách này rồi, và tôi không muốn làm “tắc nghẽn các mạch mạng” thêm nữa. Vì vậy, tôi quyết định chỉ chia sẻ trải nghiệm đọc/nghe sách cùng con gái, kèm một vài suy nghĩ về các ý tưởng trong câu chuyện, và hy vọng bạn sẽ tìm thấy điều gì đó hữu ích từ đó.

Trong thói quen hàng tối của chúng tôi, con gái út của tôi, Sydney, và tôi có thời gian “cha và công chúa” để đọc sách. Một buổi tối nọ, chúng tôi nghe phiên bản audio của The Little Prince trong khi đọc cùng một bản sách giấy. Như mọi khi, trải nghiệm này thật TUYỆT VỜI. Tôi tin rằng tôi học được nhiều hơn về câu chuyện từ phản ứng và suy nghĩ của con gái mình so với những gì con học được từ tôi… và tôi yêu điều đó.

Dù audio chỉ dài hai tiếng (86 trang), nhưng hai cha con đã dành gần 4 giờ để nghe và bàn luận về từng chương (cộng thêm 15 phút nghỉ để mẹ tắm cho Sydney, trong khi bố giúp chị lớn Kenzie làm bài toán). Sydney có đủ loại câu hỏi (một số cực kỳ hài hước vì quá hợp lý theo góc nhìn trẻ con). Chúng tôi dừng câu chuyện sau mỗi hành tinh hoặc nhân vật để nói về những gì con nghĩ câu chuyện muốn truyền tải và thông điệp nó mang. Những phụ huynh nào đã trải qua điều này hẳn biết nó tuyệt vời đến mức nào – tôi như đang bay trên mây thứ chín khi nhìn con gái nhỏ nghiền ngẫm cuốn sách.

Từ góc nhìn này, câu chuyện hoàn hảo và xứng đáng 5 sao. Tuy nhiên, vì việc đánh giá sách dựa trên trải nghiệm không thể chuyển giao này không thực sự hữu ích cho mọi người, tôi không muốn dựa hoàn toàn vào đó cho điểm cuối cùng.

Sau khi giải thích cho Sydney hệ thống đánh giá sao trên Goodreads, con cho 4 sao vì rất thích giọng Anh của người đọc và những cuộc phiêu lưu điên rồ mà Hoàng Tử trải qua trên các hành tinh. Nhân tiện, với Sydney, 4 sao là mức tối đa cho bất cứ cuốn sách nào liên quan đến “bọn con trai đáng ghét,” và cuốn này lẽ ra sẽ được 5 sao nếu tên truyện là Công Chúa Bé Nhỏ. Hoàng Tử vẫn là “công dân hạng hai” trong giai đoạn này của con… và bố thì hoàn toàn ổn với điều đó.

Còn với tôi, nếu không tính Sydney, tôi thích sách nhưng không yêu đến mức cho hơn 3 sao. Câu chuyện được viết tốt và có điều muốn nói về con người: mọi người dành quá nhiều thời gian để tập trung vào những điều sai lầm và quá ít để tận hưởng nơi mình đang sống. Một thông điệp đẹp, và tôi vui khi có thể chia sẻ với Sydney, nhưng tôi không phải lúc nào cũng say mê với cách tác giả dẫn dắt để tới thông điệp đó.

Tóm lại, đây là một cuốn sách đáng đọc và có thể là trải nghiệm tuyệt vời nếu bạn chia sẻ cùng con… như hầu hết mọi điều trong cuộc sống vậy.

Khi gấp cuốn sách lại, điều đọng lại mạnh nhất với mình không phải những câu chữ mà là cảm giác nhẹ nhàng trong tim. Tâm Hồn Cao Thượng không cố dạy người ta trở nên hoàn hảo, mà chỉ nhắc rằng mỗi ngày hãy tốt hơn một chút. Cuốn sách làm mình tin rằng sự tử tế không bao giờ lỗi thời, và việc nuôi dưỡng nó từ nhỏ là điều cực kỳ quan trọng. Đối với người lớn, đây là cuốn giúp ta nhìn lại những giá trị từng có mà giờ vội vã đã làm phai đi. Còn với trẻ em, đây là tấm bản đồ dẫn các em đến một trái tim đẹp.

Tôi Thấy Hoa Vàng Trên Cỏ Xanh mở ra một thế giới tuổi thơ yên bình giữa làng quê Việt Nam. Những cánh đồng lúa, con diều, bầu trời xanh và hoa vàng trải dài đã làm nên một bức tranh vừa giản dị vừa nên thơ. Nguyễn Nhật Ánh kể bằng giọng văn nhẹ như gió, khiến người đọc không chỉ nhìn thấy mà còn nghe, còn cảm được mùi hương đồng nội. Ẩn trong đó là những xúc cảm về tình anh em, tình bạn và những rung động đầu đời. Cuốn sách như một tấm gương phản chiếu những ký ức đẹp nhất, khiến ta nhớ lại chính mình – một thời hồn nhiên đã xa.

Đọc văn Nguyễn Ngọc Tư rất khó vì thấy mệt nhoài, viết cảm nhận còn khó hơn bởi truyện nào cũng buồn thương, day dứt, cảm giác như đeo đá vào lòng. Nhưng mở trang sách đầu tiên xong kiểu gì cũng phải lật trang tiếp theo bởi như có một ma lực hấp dẫn. Nhiều lần như thế sẽ thành “nghiện” lúc nào không hay.

Những câu chuyện trong “Cánh đồng bất tận” đậm màu sông nước, thôn quê và buồn hiu hắt. Đó là những thân phận bé nhỏ, những nỗi buồn riêng câm lặng, những tình thầm không nói ra…. Nỗi buồn ấy man mác, mênh mang chứ không dữ dội, ngùn ngụt, bởi vậy mà nó cứ sâu hun hút, gặm nhấm tâm tư ta.

Những Cải ơi, Huệ lấy chồng, Thương quá rau răm, Cuối mùa nhan sắc, Duyên phận so le... – mà chỉ đọc cái tên truyện thôi đã thấy khắc khoải buồn thương. Mỗi nhân vật là một nỗi đau của kiếp người rất riêng, chẳng ai giống ai.

Bi ai nhất chắc chắn là “Cánh đồng bất tận”. Cuốn sách đầy tính thời sự những năm 2004, 2005 với nạn cúm gia cầm đang hoành hành trên diện rộng. Nhân vật chính của truyện là ba cha con nhà chăn vịt thả đồng. Tác giả tái hiện chân thực đến nỗi mình đã thảng thốt đến rùng mình, quá chua xót cho những kiếp người: "...Chị em tôi học yêu thương đàn vịt (hi vọng sẽ không bị đau như yêu thương một con người nào đó). Nhưng nhiều khi nhìn thằng Điền dỏng tai nghe mấy con vịt nói gì, tôi giật mình, nuốt một họng đắng, tự hỏi đã đến nỗi này sao, đến nỗi chơi với người thấy buồn, nên chuyển qua chơi cùng vịt".

Có phải cuộc sống vội vã đã cuốn mình đi, nhanh đến mức mình không hề tin rằng, ngay lúc này, tại đất nước mình vẫn còn có những phận người bi ai như vậy?

Nanh Trắng là hành trình từ khi chú chó lai sói chào đời trong rừng băng giá Alaska cho đến lúc trải qua nhiều biến cố để tìm được hạnh phúc. Ngay từ nhỏ, Nanh Trắng đã phải đối mặt với đói khát, sự khắc nghiệt của tự nhiên và cả sự tàn nhẫn của con người. Tác phẩm cho thấy số phận của loài vật có thể phản chiếu đời sống con người: muốn tồn tại, phải học cách thích nghi. Sức hút của câu chuyện nằm ở chỗ Jack London không chỉ miêu tả thiên nhiên dữ dội, mà còn đào sâu vào tâm lý của Nanh Trắng, giúp người đọc đồng cảm với một sinh linh bị giằng xé giữa bản năng hoang dã và mong muốn được yêu thương.

“Không Gia Đình” của Hector Malot là một tác phẩm kinh điển trong văn học Pháp, đồng thời cũng là một trong những cuốn sách tuổi thơ không thể quên của nhiều thế hệ độc giả Việt Nam. Lần đầu đọc, tôi đã khóc cùng Rémi – cậu bé mồ côi bị bán đi khi còn quá nhỏ, rồi phải lang bạt khắp nơi với gánh xiếc của cụ Vitalis. Nhưng sau khi đọc lại ở tuổi trưởng thành, tôi nhận ra đây không chỉ là câu chuyện về sự cơ cực, mà còn là một bài ca bất tận về lòng nhân ái, nghị lực và khát vọng tìm về mái ấm gia đình.

Nhân vật trung tâm – Rémi – không được sinh ra trong một gia đình êm ấm. Cậu bị bỏ rơi, rồi phải trải qua đủ thứ khổ đau: đói rét, bệnh tật, bị lợi dụng, thậm chí nhiều lần đối mặt với cái chết. Nhưng điều khiến người đọc yêu mến chính là nghị lực kiên cường của cậu. Trong mọi hoàn cảnh, Rémi vẫn giữ được tấm lòng nhân hậu, sẵn sàng giúp đỡ người khác và không bao giờ đánh mất niềm tin vào một mái nhà đích thực.

Cụ Vitalis là một trong những nhân vật tôi yêu thích nhất. Dưới vẻ ngoài nghiêm khắc, ông lại là người thầy, người cha, người bạn đồng hành đã dạy Rémi biết yêu lao động, sống có trách nhiệm và nuôi dưỡng phẩm chất trung thực. Khi cụ qua đời, tôi đã khóc nấc lên vì cảm giác mất đi một bờ vai che chở. Nhưng chính biến cố đó đã biến Rémi thành một cậu bé mạnh mẽ hơn, đủ can đảm để tiếp tục hành trình gian nan phía trước.

Điều đặc biệt trong tác phẩm là sự đan xen giữa bóng tối và ánh sáng. Rémi nhiều lần rơi vào cảnh khốn cùng, nhưng mỗi lần như vậy, tác giả lại đưa đến những tia hy vọng: một người bạn tốt, một mái nhà tạm thời, một tấm lòng nhân ái. Chính những ánh sáng ấy đã nâng bước cậu đi tiếp, và cũng khiến người đọc tin rằng dù cuộc đời có nghiệt ngã đến đâu, lòng tốt và tình thương vẫn tồn tại để sưởi ấm con người.

Thông điệp lớn nhất của “Không Gia Đình” chính là: Gia đình không chỉ là nơi ta sinh ra, mà còn là nơi có tình thương thật sự. Rémi cuối cùng tìm được cha mẹ ruột, nhưng hơn hết, cậu đã đi qua hành trình để hiểu ý nghĩa của chữ “gia đình” rộng lớn hơn – là những con người đã yêu thương và nâng đỡ cậu trên suốt đường đời.

Khi gấp sách lại, tôi cảm thấy trái tim mình được gột rửa. Câu chuyện không làm ta bi quan vì những khổ đau, mà ngược lại, gieo vào lòng một niềm tin mạnh mẽ: chỉ cần còn giữ sự tử tế, thì dù không có gia đình máu mủ, ta vẫn có thể tìm được một mái ấm cho tâm hồn.

“Không Gia Đình” vì thế không chỉ dành cho trẻ em, mà cả người trưởng thành cũng nên đọc để nhắc nhở bản thân về giá trị của lòng nhân ái, sự kiên cường và ý nghĩa thiêng liêng của hai chữ gia đình.

“Kiếp Nào Ta Cũng Tìm Thấy Nhau” đặc biệt phù hợp cho những ai đang lạc lối, bế tắc hoặc mất niềm tin. Nó như một lời nhắn nhủ rằng: mọi trải nghiệm ta có, kể cả đau khổ, đều là một phần của bài học mà linh hồn cần học. Sớm muộn gì, ta cũng sẽ gặp lại những người quan trọng và hiểu rõ lý do vì sao họ xuất hiện trong đời mình. Cuốn sách mở ra một góc nhìn đầy hy vọng: cuộc sống này không vô nghĩa, và hành trình của ta còn tiếp nối mãi về sau.”