Review cuốn sách Bạn Đỡ Ngu Ngơ Rồi Đấy - David McRaney

David Mcraney đã trở lại và lợi hại hơn xưa. Vào năm 2017, quyển sách “Bạn không thông minh lắm đâu ” được xem là siêu phẩm tâm lý học thì với tác phẩm mới Bạn Đỡ Ngu Ngơ Rồi Đấy hứa hẹn cũng sẽ thành công không kém. Quyển sách đưa bạn đọc vào tận sâu trong tâm trí của mình, đối diện với bản ngã của chính mình và chấp nhận sự thật rằng chúng ta không hề nhìn sự vật như nó vốn có. Bộ não luôn lừa dối chúng ta.

David Mcraney là phóng viên, nhân viên truyền thông, David từng viết quảng cáo và tham gia sản xuất các chương trình truyền hình. Với niềm yêu thích tâm lý học, ông đã đăng tải các bài viết, nghiên cứu của mình trên trang blog You Are Not So Smart (Bạn Không Thông Minh Lắm Đâu). Trang blog đã trở thành hiện tượng và là đòn bẩy để cho ông xuất bản hai quyển sách tâm lý của mình.

“Bạn Đỡ Ngu Ngơ Rồi Đấy” có kết cấu 17 chương. Mỗi chương viết về một vấn đề tâm lý mà bạn luôn lầm tưởng, thậm chí là “ồ” lên ngạc nhiên khi nhận ra những niềm tin ta vẫn luôn tin chỉ là một trò đùa của não bộ. David khéo léo khi lồng ghép những bằng chứng nghiên cứu “nửa thật nửa đùa” với những phân tích tâm lý vô cùng tinh tế tạo nên một chuyến thám hiểm tâm lý tuyệt vời.

Bạn có nhìn cuộc đời như bản chất nó vốn có?

Có một sự thật đau lòng bạn phải chấp nhận rằng: bạn mãi mãi không bao giờ có thể nhìn nhận sự việc như đúng bản chất của nó. Toàn bộ những gì xung quanh bạn, thứ bạn nhìn thấy, bạn cảm nhận đều là hình ảnh được tạo nên bởi bộ não của bạn. Và bạn biết đấy, bộ não không thích nói cho bạn nghe sự thật đâu.

Những sự vật được cảm nhận qua các giác quan đều được bạn biến chuyển thành những chuỗi sự kiện, sự vật khác nhờ vào các cơ chế như: thiên hướng tự sự, Ngụy biện, Hiệu ứng hào quang,…

Bạn có tin vào ấn tượng đầu tiên. Nếu một người tạo cho bạn ấn tượng tốt về ngoại hình hay tính cách thì khi người đó phạm lỗi, bạn có khuynh hướng dễ dàng tha thứ cho người đó hơn. Những diễn viên Hollywood luôn cố gắng có vóc dáng nhìn cao to hơn, và mọi người luôn cố làm cho mình xinh đẹp hơn. Bạn đánh giá con người hoàn toàn cảm tính như vậy đấy.

“Hiệu ứng hào quang khiến một đặc điểm nổi trội của người nào đó ám màu lên thái độ và nhận thức của bạn về tất cả các đặc điểm khác của họ”.

Bạn có những niềm tin thiếu căn cứ và khoa học đến buồn cười. Bạn luôn ngụy biện nhân quả rằng hành động A chắc chắn sẽ dẫn đến kết quả B. Hầu hết những cơn cảm cúm đều sẽ khỏi trong vài tuần, dù bạn có sử dụng các phương pháp chữa trị dân gian hay không, nhưng bạn vẫn tin sái cổ vào chúng.

“Vào năm 2009, một nhóm các nhà khoa học người Đức đã nói với các đối tượng tham gia thí nghiệm của mình rằng họ đã được bôi kem gây tê lên một vùng trên cánh tay, nhưng thực ra thứ kem đó là giả mạo. Sau đó, các nhà nghiên cứu đặt một nguồn nhiệt nóng bỏng lên tay đối tượng. Nhờ vào vào hiệu ứng giả dược, các đối tượng đã nhận định rằng họ cảm thấy ít đau đớn hơn ở phần được bôi kem hơn, mặc dù loại kem đó không hề có tác dụng giảm đau.”

Nhưng bạn không hề nhận ra sự thật này, bạn bị lừa toàn tập. Những tư duy này vô thức xuất hiện và bạn không hề có cách nào loại bỏ hoàn toàn nó. Thế nhưng, biết vẫn tốt hơn không biết. Do đó vào lần tiếp theo khi bạn ở trong những niềm tin và tình huống tương tự, đừng vội tin bộ não của mình. Hãy thử suy nghĩ xem bài thuốc này có thực sự có ích cho bạn hay chỉ là mê tín, người này có thật sự tốt hay chỉ là ấn tượng ban đầu. Phải thật cẩn thận mới có thể đánh lừa lại bộ não của mình.

Bản ngã có tồn tại không?

Tôi là ai?

Một câu hỏi tưởng chừng đơn giản nhưng lại phức tạp hơn bạn tưởng rất nhiều.

Nếu nhìn nhận ở một góc độ (hơi khó chấp nhận) nào đó thì bạn cũng chỉ là một tổ hợp những cơ quan được cấu thành bởi những phân tử và nguyên tử nhỏ. Ký ức mà đôi khi bạn hồi tưởng thực chất chỉ là một chuỗi những tự sự cho chính bộ não của bạn tạo nên mà David gọi là “thiên hướng tự sự”. Những hình ảnh lấp lánh hay buồn bã trong ký ức của bạn thực chất không có thực, nó chỉ là do chính bạn tạo nên. Nếu bạn không tin thì hãy nghĩ đến những đứa trẻ dưới 1 tuổi, chúng không có kí ức nào trong khoảng thời gian đó đúng không. Tại sao vậy? Vì lúc này não của chúng vẫn chưa hình thành “thiên hướng tự sự”.

“Thiên hướng tự sự” cũng là lời lý giải cho việc bạn dễ dàng tiếp thu thông tin dưới dạng một câu chuyện hơn là những lý thuyết nhàm chán.

Hiệu ứng Benjamin Franklin nói rằng: thái độ được sinh ra từ hành động của chính bạn.

Bạn vẫn tưởng

Bạn sẽ đối xử tốt với những người mà bạn thích và gây khó dễ cho những kẻ mà bạn ghét.

Sự thật là:

Bạn sẽ dần thích những người mà bạn đối xử tử tế và ghét những người mà bạn gây khó dễ

Franklin đã biến kẻ thù thành bạn của mình như thế nào? Franklin nổi tiếng là một người có thị yếu đọc sách, ông gửi một lá thư tới nhà kẻ kình địch và hỏi mượn một quyển sách ông đã miêu tả nó là “vô cùng quý hiếm và gây tò mò”. Ông nhanh chóng được nhận sách từ đó cả hai trở thành bạn tốt. Vì sao việc sinh người khác ân huệ lại khiến họ tốt với mình?

“Thái độ của bạn bắt nguồn từ hành động, hành động này lại dẫn tới sự quan sát, sự quan sát lại dẫn tới lời giải thích và từ đây, bạn rút ra những quan điểm. Các hành động có khuynh hướng đẽo đục cá tính thô ráp của bạn, dần dần, gọt dũa nó thành bản ngã mà bạn trải nghiệm hằng ngày.”

Hiểu đơn giản rằng bạn sống để xây dựng hình tượng từ hành động của mình. Cuộc đời là một vở kịch, bạn càng diễn nhiều một vai diễn thì sẽ có khuynh hướng sống. như nhân vật. Nên khi bạn càng tốt với ai đó, bạn đã tự gắn cho mình cái mác “yêu thương người đó”.

Đặc biệt David đã đưa ra khái niệm “cái tôi suy giảm”. Ông chứng minh rằng khả năng quyết định và kiểm soát của con người là một năng lượng tài nguyên hữu hạn. Khi bạn phải dùng năng lượng này để kiểm soát bản thân thì sẽ gặp khó khăn trong việc kiểm soát bản thân trong lần kế tiếp và nhanh chóng để mất kiểm soát.

“Khi bạn chủ động tham gia điều khiển tâm trí, thì mỗi một nỗ lực bỏ ra sẽ làm suy giảm năng lượng trong lần phải dùng đến lý trí tiếp theo.”

Bạn không làm chủ được ký ức, thái độ và thậm chí là khả năng làm chủ đó cũng chỉ là một dạng tài nguyên hữu hạn. Vậy bạn thực chất là ai?

Kết:

Bạn Đỡ Ngu Ngơ Rồi Đấy không hề là một quyển sách nhẹ nhàng dễ đọc, nó khiến bạn phải suy nghĩ và nghiền ngẫm rất lâu. Bằng việc vạch trần trò lừa của bộ não, David đều chốt lại chương sách bằng những lời khuyên để giúp cho bạn làm chủ chính mình và sống hạnh phúc hơn. Tâm lý học thật sự là một môn khoa học, môn khoa học tìm hiểu chính chúng ta.

Tác giả: Ng Ngọc Trâm - Bookademy

-----

Theo dõi fanpage của Bookademy để cập nhật các thông tin thú vị về sách tại link: https://www.facebook.come/bookademy.vn

Tham gia cộng đồng Bookademy để có cơ hội đọc và nhận những quyển sách thú vị, đăng ký CTV tại link: https://goo.gl/forms/7pGl3eYeudJ3jXIE3

Xem thêm

Những điều thú vị mà bộ não "lừa" bạn

Cuốn sách là những hiệu ứng tâm lý và các kiểu ngụy biện mà tác giả tổng hợp và truyền tải theo lối dí dỏm với nhiều ví dụ để độc giả dễ tiếp cận. Dù tác giả đã làm rất tốt nhưng cuốn sách vẫn hơi khó để mình hiểu và nhớ hết.

Sau đây là những gì còn đọng lại trong đầu mình. Một cuộc tình với nhiều chông gai, thử thách để cả hai cùng nhau trải nghiệm và vượt qua sẽ khiến hai người yêu nhau xích lại gần nhau hơn, chỉ dành thời gian bên nhau thôi là chưa đủ để củng cố tình cảm. Những thử thách đó hoàn toàn có thể tự tạo, cùng nhau đăng ký một lớp học khiêu vũ chẳng hạn. Chắc người ta hay gọi điều này là hâm nóng tình cảm. Đó là sự lẫn lộn tác nhân gây hưng phấn.

Sự vô tri đa nguyên

Khi giảng viên yêu cầu những ai không hiểu về bài học thì hãy phát biểu. Cũng nằm trong số những sinh viên chưa hiểu bài của lớp nhưng ta quyết định không phát biểu vì nghĩ rằng mọi người đều hiểu bài cả. Vậy là chẳng ai phát biểu dù không mấy người thực sự hiểu bài. Khoảnh khắc đó ta đã kích hoạt hiện tượng tâm lý "sự vô tri đa nguyên".

"Bạn vẫn tưởng: rất nhiều niềm tin cá nhân của bạn không giống với số đông. Sự thật là: trong một số vấn đề, hầu hết mọi người đều không đồng tình với một quan điểm nào đó, nhưng lại lầm tưởng rằng đa số chấp nhận nó."

Còn nhiều điều ở cuốn sách này mình đọc lướt qua vì thấy có vẻ không giống mình cho lắm. Vẫn còn đó những điều thú vị mà bộ não luôn lừa bạn đang chờ bạn khám phá. Hãy thử nhé. Nếu có dịp chắc mình sẽ tìm đọc cuốn sách trước đó của tác giả David McRaney, "Bạn không thông minh lắm đâu".

Không được ủng hộ?

Tôi ước mình có thể đưa ra câu nói này một cách thực tế và có ý nghĩa với mọi người mà tôi biết, "Hãy đọc sách của David McRaney, rồi hãy nói chuyện." Facebook là mẫu thí nghiệm cho tất cả các vấn đề tâm lý học mà ông thảo luận trong cuốn sách này và trong cuốn sách tiền truyện "You Are Not So Smart”. Tất cả năng lượng mà bạn dành để đăng các bài báo xác thực để ủng hộ một quan điểm với hy vọng chuyển đổi những người bạn của bạn, những người có quan điểm đối lập ảo tưởng không được ủng hộ? Điều này chỉ làm cho họ bám vào quan điểm của họ khó khăn hơn. Nó được gọi là Hiệu ứng phản tác dụng và tất cả chúng ta đều làm điều đó ở một mức độ nào đó. Bất kể những gì các nhà lãnh đạo tôn giáo của bạn nói với bạn, con người là động vật và chúng ta lớn lên trong những xã hội nguyên thủy hơn rất nhiều so với hiện tại. Có một số cơ chế bảo vệ tâm lý mà chúng ta đã có được với tư cách là một loài để không chỉ tồn tại mà còn phát triển, nhưng chúng ta thường không sống trong thực tế.

Vượt qua sự phi lý của con người

Đối với một cuốn sách chủ yếu nói về việc vượt qua sự phi lý của con người và xu hướng suy nghĩ lười biếng và đơn giản hóa quá mức của chúng ta, cuốn sách này chắc chắn rơi vào tất cả những cái bẫy đó với tần suất đáng báo động. Có một số thông tin chi tiết phù hợp (mặc dù thành thật mà nói, bạn nên đọc Nghĩ nhanh, Nghĩ chậm sẽ tốt hơn nhiều), nhưng giá trị gây sốc dường như được đánh giá cao hơn tư duy phản biện ở đây. Tác giả thường lấy kết quả từ một mẫu thí nghiệm nhỏ được thực hiện với những người hoàn toàn xa lạ và áp dụng chúng vào mọi hoán vị của các mối quan hệ giữa con người với nhau, để biện minh cho những kết luận như "chúng ta ghét mọi người vì chúng ta ác ý với họ" (chúng ta không bao giờ ghét họ vì họ làm những điều có ý nghĩa với "chúng tôi") hoặc "chúng tôi chỉ gán những phẩm chất tốt đẹp cho những người cao và xinh đẹp [người lạ]" (không có thứ gọi là ghen tuông hay tiêu chuẩn kép đối với phụ nữ). Ngay từ đầu, tác giả đã chỉ ra xu hướng của con người là bỏ qua bất kỳ bằng chứng nào trái ngược với thế giới quan của chúng ta, và tiếp tục thực hiện chính xác điều này trong phần còn lại của cuốn sách. Đây không phải là một cuốn sách dở nếu bạn đang tìm kiếm chi tiết từ các nghiên cứu thú vị trong lĩnh vực tâm lý học và khoa học thần kinh, nhưng tôi khuyên bạn nên tự rút ra kết luận thay vì chấp nhận giá trị bề ngoài của tác giả.

Khá tốt

Khá tốt. Đôi khi tỏ ra trịch thượng và có phần thiếu suy nghĩ, như phủ nhận tính hợp lệ của danh tính. Ngay cả khi bạn chấp nhận tính hợp lệ của những điểm mà anh ấy đưa ra để chống lại nó, thì bạn vẫn có thể đưa ra một trường hợp mạnh mẽ cho chức năng của danh tính. Một trong những ảnh hưởng lớn của McRaney là một giáo viên triết học, và tôi nghĩ điều đó cho thấy. Ngoài ra, có một dòng ngắn gọn trong cuốn sách về những người theo đuổi công lý trên Reddit thường hoạt động hiệu quả và đó là loại tuyên bố hoang đường thực sự có thể sử dụng một số nguồn.

"Tâm lý tường thuật"

Một trong những khía cạnh hấp dẫn nhất của cuốn sách này là cách nó giới thiệu tôi với "Tâm lý tường thuật". Tôi bị sốc vì cho đến bây giờ tôi chưa bao giờ nghe nói về nó trước đây. Đặc biệt là vì tôi đã có trực giác trong nhiều năm rằng tính trung tâm của việc kể chuyện là con người. Lý thuyết này cho rằng Kể chuyện có thể rất quan trọng đối với việc hình thành trí nhớ và tính liên tục của bản sắc. Rằng ký ức của chúng ta không phải là bản ghi âm, mà giống như Bản kể lại một câu chuyện mà chúng ta tự thuật lại với rất nhiều khoảng trống được lấp đầy bởi tâm trí của chúng ta trong khi chúng ta không hề biết về điều đó đang diễn ra.

Vòng phản hồi của chính nó

Các mô hình lỗi thời có khả năng phục hồi đáng kinh ngạc và ngay cả khi được cung cấp thông tin mới và đã được sửa chữa, nhiều người vẫn chống lại việc cập nhật niềm tin hoặc cách nhìn thế giới không chính xác của họ. Trên thực tế, theo nghiên cứu mới nhất, những người cố thủ trong suy nghĩ của họ sẽ trở nên cố thủ hơn trong đó khi bạn cung cấp cho họ thông tin chính xác. Sau đó, kết hợp những người đó thành một nhóm và họ tạo ra một nền văn hóa và nền văn hóa đó trở thành vòng phản hồi của chính nó, củng cố thêm cho xu hướng xác nhận. Và văn hóa là một trong những thể chế xã hội khó thay đổi nhất và chậm nhất. Điều này chỉ gây nguy hiểm và đe dọa khi nền văn hóa đó thích nghi kém với cuộc sống hiện đại.

"Bạn đỡ ngu ngơ rồi đấy" - "Lời an ủi sau 'Bạn không thông minh lắm đâu'"

Sau thành công của cuốn sách đầu tay “Bạn không thông minh lắm đâu”, tác giả David McRaney tiếp tục quay trở lại với sứ mệnh giúp chúng ta nhận ra mình đã bị bộ não lừa như thế nào, bằng đủ các thủ đoạn như tự bịa chuyện, ngụy biện dựa vào niềm tin phổ biến, ngụy biện về nhân quả hay hiệu ứng hào quang, v.v. Ngoài ra thì bạn cũng sẽ biết thêm sự thật về cái gọi là bản ngã, giá của hạnh phúc và làm thế nào để không rơi vào bẫy của bộ não từ bây giờ cho đến mãi mãi về sau.

Một sự pha trộn đầy tinh tế của Tâm lý học nghiêm túc và những chuyện tầm phào, “Bạn đỡ ngu ngơ rồi đấy” dựa trên một sự thật rằng, tất cả chúng ta đều tin mình là những nhà quan sát đầy khách quan về thực tế, mọi thứ diễn ra y như chúng ta tai nghe mắt thấy - mà thực ra là không phải như vậy đâu. Nhưng không sao, những ảo tưởng đó đã tiến hóa qua hàng triệu năm chỉ nhằm mục đích giúp chúng ta tồn tại và tỉnh táo. Hãy hít một hơi thật sâu trước khi bước vào cuộc chiến với bản năng nào.

“Mỗi chương là một lời nhắc nhở đầy thiện chí rằng bạn chả thông minh lắm đâu - nhưng bạn cũng chưa bao giờ thấy bản thân mình ngu ngốc. Cuốn sách là một liều thuốc tâm lý học được bọc trong những câu chuyện ngon lành, sẽ giúp chúng ta hiểu rõ bản thân và cả những câu chuyện xung quanh. Bạn sẽ tìm thấy những góc nhìn mới trong mối quan hệ của bạn với những người thân quen, hay với những người lạ, thậm chí với cả những thương hiệu. Có vẻ như tất cả chúng ta đều phi lý hơn mình tưởng, và đọc sách này đã cho bạn thêm chút lợi thế so với những người không đọc rồi đó”

“Đọc sách của McRaney giống như tham gia vào một lớp Tâm lý học ứng dụng với một giáo sư dí dỏm, lại còn không cần làm bài tập về nhà”

Cuốn sách này sẽ giúp bạn bớt ngô nghê

Sau thành công của cuốn sách tâm lý học gây chấn động năm 2017 - “Bạn không thông minh lắm đâu”, tác giả David McRaney đã quay trở lại với chúng ta với một tác phẩm nặng ký không kém – “Bạn đỡ ngu ngơ rồi đấy”.

Là một sự pha trộn đầy tinh tế giữa công cuộc nghiên cứu khoa học nghiêm túc và hàng tá những câu chuyện tầm phào, cuốn sách này sẽ một lần nữa lật tẩy những thủ đoạn tráo trở mà bộ não trong hộp sọ vẫn đang hàng ngày sử dụng để đánh lừa bạn.

Có thể nói rằng cuốn sách này sẽ giúp bạn thông minh ra hay là bớt ngô nghê được một chút đấy! Cuốn sách sẽ dẫn bạn đến thế giới của sư khai phá mà bấy lâu nay khối óc lừa dối bạn. 19 hiện tượng tâm lý của con người mà bạn có thể không nhận ra, bạn sẽ được tác giả dẫn dắt đi tìm bản ngã cũng như cái giá của hạnh phúc.

Bộ não luôn "lừa dối" chúng ta

“Bạn đỡ ngu ngơ rồi đấy” chắc chắn không phải là một cuốn sách dễ đọc mà đòi hỏi chúng ta phải suy nghĩ và nghiền ngẫm rất lâu. Nhưng nội dung của cuốn sách này lại rất thu hút, độc đáo sẽ khiến bạn rất thích thú. Cuốn sách đưa chúng ta vào tận sâu trong tâm trí mình, đối diện với bản ngã của chính mình và chấp nhận sự thật rằng chúng ta không hề nhìn sự vật như nó vốn có. Bộ não luôn lừa dối chúng ta.

Cuốn sách này quả thật đã tiếp nối thành công của “Bạn không thông minh lắm đâu” cả về hình thức và nội dung. Với những bài học không dễ dàng tìm được ở bên ngoài, thì mình tin rằng “Bạn đỡ ngu ngơ rồi đấy” xứng đáng là một trong những cuốn sách nên có trên kệ nhé!

Cuốn sách vạch trần trò lừa của bộ não

Mình thật sự không ngờ một đứa mê thể loại văn học như mình lại bị cuốn sách này thu hút đến thế. "Bạn đỡ ngu ngơ rồi đấy" không hề là một quyển sách nhẹ nhàng dễ đọc, nó khiến bạn phải suy nghĩ và nghiền ngẫm rất lâu. Bằng việc vạch trần trò lừa của bộ não, David đều chốt lại chương sách bằng những lời khuyên để giúp cho bạn làm chủ chính mình và sống hạnh phúc hơn. Tâm lý học thật sự là một môn khoa học, môn khoa học tìm hiểu chính chúng ta.

Một cuốn sách hoàn toàn tuyệt vời về tâm lý học

Đôi lúc, có những cuốn sách nhàm chán, hàn lâm đã từng khiến bạn nản lòng khi cố gắng học một số kiến thức về tâm lý học, thì đừng sợ nữa.

Bởi “Bạn đỡ ngu ngơ rồi đấy” là một cuốn sách lôi cuốn với giọng văn đầy thân mật và hài hước, khiến việc đọc và học trở nên thú vị hơn nhiều. Thậm chí, sau khi đọc xong, bạn còn cảm thấy mình thông minh hơn so với mức trung bình. Mặc dù điều đó rất có thể chỉ đúng trong đầu bạn, vì bạn sẽ học được điều đó khi đọc cuốn sách.

Bạn Đỡ Ngu Ngơ Rồi Đấy - David McRaney Reviews

24 • Hay

Những điều thú vị mà bộ não "lừa" bạn

Không được ủng hộ?

Vượt qua sự phi lý của con người

Khá tốt

"Tâm lý tường thuật"

Vòng phản hồi của chính nó

"Bạn đỡ ngu ngơ rồi đấy" - "Lời an ủi sau 'Bạn không thông minh lắm đâu'"

Cuốn sách này sẽ giúp bạn bớt ngô nghê

Bộ não luôn "lừa dối" chúng ta

Cuốn sách vạch trần trò lừa của bộ não

Một cuốn sách hoàn toàn tuyệt vời về tâm lý học